بیماری ویتیلیگو (برص ـ لک و پیس ) یک اختلال تولید رنگدانه است که در آن ملانوسیتها (سلولهایی که رنگدانه تولید می کنند) در پوست،غشاهای مخاطی و شبکیه تخریب شده اند. در نتیجه لکه های سفید پوست در نواحی مختلف بدن ظاهر می شوند. مویی که در نواحی مبتلا به ویتیلیگو رشد می کند، معمولاً سفید می شود.
علت بیماری ویتیلیگو شناخته نشده است اما پزشکان و محققان چندین تئوری متفاوت مطرح کرده اند. یک تئوری این است که افراد آنتی بادی هایی تولید می کنند که ملانوسیتهای بدن خودشان را تخریب می کند. تئوری دیگر این است که ملانوسیتها خود به خود تخریب می شوند. درنهایت بعضی افراد گزارش کرده اند که یک رخداد منفرد از قبیل آفتاب سوختگی یا فشار روحی باعث بروز ویتیلیگو می شود. ولی مورد اخیر از نظر علمی ثابت نشده است .
▪ چه کسانی به ویتیلیگو مبتلا شده اند ؟
بیماری ویتیلیگو چیست؟
ـ حدود ۱ـ۲ درصد جمعیت دنیا یا ۴۰-۵۰ میلیون نفر، ویتیلیگو دارند. ۹۵% افراد قبل از ۴۰ سالگی علائم را نشان داده اند. بیماری تمام نژادها و هر دو جنس را یکسان تحت تأثیر قرار می دهد. بنظر می رسد ویتیلیگو در افراد مبتلا به بیماریهای اتوایمیون شایعتر است(بیماریهای اتوایمیون بیماریهایی هستند که در آنها سیستم ایمنی شخص علیه ارگانها یا بافتهای بدن خودش واکنش نشان می دهد).
این بیماریهای اتوایمیون عبارتنداز : پرکاری غده تیروئید، نارسایی قشر غده فوق کلیه، آلوپسی آره آتا و آنمی پرنسیوز.
ویتیلیگو می تواند بیماری ارثی باشد، یعنی در بین افراد فامیل بروز کند. اطفالی که والدینشان مبتلا به این بیماری هستند بیشتر احتمال ابتلا به ویتیلیگو را دارند. بااین حال بیشتر اطفالی که یکی از والدینشان مبتلا به ویتیلیگو باشند، به بیماری مبتلا نمی شوند و بیشتر افراد مبتلا به ویتیلیگو سابقه ای از این بیماری را در فامیل ندارند.
▪ نشانه های ویتیلیگو چه هستند ؟
ـ معمولاً افراد مبتلا به ویتیلیگو اول از همه به لکه های سفید (پیگمانتاسیون )روی پوستشان توجه می کنند. این لکه ها بیشتر از همه در مناطق در معرض نور از قبیل دستها پاها بازوها، صورت و لبها شایع هستند. دیگر نقاط شایع لکه های سفید عبارتنداز زیر بغل و کشاله ران، اطراف دهان و چشم، پره های بینی، ناف و نواحی تناسلی.
ویتیلیگو معمولاً به یکی از سه الگوی زیر ظاهر می شود : در یک الگو (الگوی کانونی) ناحیه بدون رنگدانه به یک یا تعداد معدودی ناحیه محدود می شود. بعضی افراد نواحی بدون رنگدانه را در یک سمت بدن خود دارند(الگوی سگمنتال ). اما در بیشتر افراد مبتلا به ویتیلیگو نواحی فاقد رنگدانه در قسمتهای مختلف بدن بوجود می آید(الگوی ژنرالیزه ). علاوه بر لکه های سفید روی پوست، ممکنست افراد مبتلا به ویتیلیگو سفید شدن زودرس موهای سر، ابروها و ریش را داشته باشند. افراد با پوست تیره ممکنست متوجه فقدان رنگ در ناحیه ای در داخل دهانشان بشوند.
▪ آیا لکه های بدون رنگ گسترش می یابند ؟
ـ راهی برای پیش بینی احتمال انتشار لکه های ویتیلیگو وجود ندارد.
در برخی افراد لکه های فاقد رنگ گسترش نمی یابد، ولی این اختلال معمولاً پیشرونده است و به مرور زمان این لکه های سفید به دیگر نواحی بدن گسترش می یابند.
در بعضی افراد ویتیلیگو به آهستگی طی چند سال گسترش می یابد و در برخی دیگر انتشار سریعاً رخ می دهد. برخی افراد گزارش کرده اند که متعاقب دوره هایی از استرس فیزیکی یا روحی لکه های فاقد رنگدانه اضافه شده است.
▪ چگونه ویتیلیگو تشخیص داده می شود ؟
ـ اگر پزشک به بیماری ویتیلیگو در شخص مشکوک شد، از او در مورد تاریخچه بیماری اش سوال می کند. نکات مهم در یک تاریخچه پزشکی، سابقه خانوادگی ویتیلیگو، بثورات، آفتاب سوختگی یا ضربه های پوست در محل ضایعه فعلی حدود ۳-۲ ماه قبل از شروع فقدان رنگدانه، استرس یا بیماری جسمی و سفید شدن زودرس موها (قبل از ۳۵ سالگی) می باشند. علاوه بر اینها لازمست پزشک بداند که آیا بیمار یا فردی از خانواده اش مبتلا به بیماری اتوایمون بوده اند یا حساسیت شدید نسبت به آفتاب داشته اند یا نه؟
پزشک بیمار را برای رد کردن بیماری های دیگر معاینه می کند. ممکن است پزشک از محل پوست گرفتار نمونه برداری کند و یا برای بررسی شمارش سلولهای خونی و عملکرد تیروئید، از خون نمونه گیری کند. در برخی بیماران ممکنست معاینه چشم از نظر التهاب برخی قسمتها (Uvitis) توصیه شود. یک تست خون از لحاظ وجود ANA (یک نوع آنتی بادی علیه سلولهای خودی) ممکنست انجام شود که به تشخیص وجود دیگر بیماری های اتوایمون کمک کند.
▪ چگونه بیماران می توانند بر جنبه های روحی و روانی ویتیلیگو فائق آیند؟
بیماری ویتیلیگو چیست؟
ـ تغییراتی که ویتیلیگو در ظاهر افراد بوجود می آورد می تواند سلامت روحی و روانی آنها را تحت تأثیر قرار دهد و می تواند مشکلاتی در زمینه پیدا کردن شغل و یا ادامه کار ایجاد کند. افراد مبتلا استرس های روحی را تجربه خواهند کرد، مخصوصاً اگر ویتیلیگو در نواحی قابل رویت بدن از قبیل صورت، دستها، بازوها، پاها و یا در نواحی تناسلی باشد.
نوجوانانی که بطور مشخص نگران ظاهر خود هستند ممکنست با ویتیلیگوی منتشر شدیداً تحت تأثیر روحی قرار گیرند. بعضی افراد مبتلا به ویتیلیگو احساس پریشانی، شرمندگی، افسردگی یا نگرانی در مورد واکنش دیگر افراد می کنند.
چند راهکار می تواند به شخص کمک کند تا بر ویتیلیگو فائق آید. نکته مهم اینست که در مرحله اول یک پزشک آشنا به ویتیلیگو پیدا کند که بیماری را جدی بگیرد. پزشک باید شنونده خوبی باشد و حمایت عاطفی خوبی بکند. بیمار اگر احساس افسردگی می کند، باید با پزشک درمیان بگذارد، چون پزشک ها و دیگر کارکنان بخش سلامت روان می توانند در زمینه رفع افسردگی کمک کنند.
بیماران همچنین در حد امکان باید در زمینه بیماریشان و راههای درمان آن آگاهی پیدا کنند و در تصمیم گیری در مورد اقدامات درمانی سهیم باشند. صحبت کردن با بیماران دیگر مبتلا به ویتیلیگو می تواند به بیمار کمک کند، خانواده و دیگر دوستان نیز دیگر حامیان بیمار هستند.
بعضی افراد مبتلا به ویتیلیگو دریافته اند که مواد آرایشی که روی لکه های سفید را می پو شانند، ظاهر آنها را بهتر کرده و به آنها کمک می کند در مورد خودشان احساس بهتری داشته باشند. ممکنست نیاز باشد بیمار چندین نوع ماده آرایشی را امتحان کند تا بهترین محصول را پیدا کند.
▪ روشهای درمانی موجود کدامند ؟
ـ هدف از درمان ویتیلیگو بازگرداندن عملکرد پوست و بهبود بخشیدن به ظاهر بیمار می باشد. درمان ویتیلیگو زمان طولانی می طلبد (۶ الی ۱۸ ماه). درمان انتخابی بستگی به تعداد لکه های سفید و نحوه توزیع آنها روی بدن و نیز انتخاب بیمار دارد.
نظرات کاربران
نکات مهم قبل از ارسال نظر